DİSK’e bağlı Genel İş sendikası yetkilileri ile Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler işçileri sendikası yetkilileri arasında, Dalaman Belediyesinde çalışmakta olan 152 işçiye ait yetkili sendika olmak için çoğunluk işçiye sahip olma ve üye kaydı yapma çalışmaları 3 ağustos günü gece saat 24:00 de sona erdi.
Dalaman Belediyesinden edinilen bilgiye göre DİSK’e bağlı Genel İş Sendikası kayıtlar sonucunda 62 kayıtlı üyeye karşı 90 işçi üyeliği ile Dalaman Belediyesi ile sözleşme yapacak yeni yetkili sendika olduğu belirtildi.Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler işçileri sendikası ise 7 ağustos günü açıklama yapacaklarını, rakamların gerçeği yansıtmadığını belirtiler.31 Temmuzdan bu yana oldukça gergin bir ortamda yapılan üye kayıtları sonucunda DİSK’e bağlı Genel İş sendikası işçilerin yarısından fazlasının katılımı ile yetkili sendika olurken yeni kaydolan üyelerin sendika kayıtları bir ay içinde gerçekleşecek. Dalaman Belediyesi işçileri daha önce Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler işçileri sendikası ile sözleşme yapmaktaydı.
GENEL-İŞ SENDİKASI
Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası, kısaltılmış adıyla Genel-İş, 22 Nisan 1962 günü Mustafa Sığan, Abdullah Baştürk, Cemil Uludağ, Cemil Altan, Mustafa Büyükçeşme ve Bekir Büyükcan tarafından İstanbul’da kuruldu. Belediyelerin sıhhi tesisatçıları, tamircileri, marangozları, boyacılarından olan bu işçilerin bir araya gelerek Genel-İş’i kurma amacı, ülkenin değişik yörelerindeki belediyelerde ayrı ayrı isimler altında örgütlenen belediye işçilerini tek bir çatı altına toplamaktı.
Genel-İş’in kurucuları, örgütlenme çalışmalarına başladıklarındapek çok engelle karşılaştılar. Başta 14 Haziran 1962 günü yapılan basın açıklaması olmak üzere, Genel-İş’in bu engellere verdiği yanıtlar ve mücadele kararlılığı, kısa sürede belediyelerdeki işyeri sendikalarının Genel-İş çatısı altında bir araya gelmesini sağlayacak denli güçlü bir etki yaptı.
Kısa sürede gelişen ve merkezini Ankara’ya taşıyan sendika Türk-İş’e üye oldu ve ilk genel kurulunu 8354 üyeyi temsilen 93 delege ile15-16 Kasım 1962’de yaptı. Genel Başkan Abdullah Baştürk, Genel Başkan Vekilleri Ertan Andaş ile Mustafa Sığan, Genel Sekreter Hasan Okyar ve Mali Sekreter Hasan Togay ilk yönetim kurulunu oluşturdu.
İlk Genel Kurul, yönetim kurulu üyelerine 1750 lira ücret takdir etti. Yönetim Kurulu ise ilk toplantısında 1750 lirayı 1000 liraya indirme kararı aldı.
274 ve 275 sayılı Yasaların yürürlüğe girmesinden sonra hızlı bir örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi mücadelesi başlatıldı.
Belediye işçileri ilk grevlerini Genel-İş çatısı altında Kayseri Belediyesi’nde yaşadılar. 15 Eylül’de başlayan greve 413 işçi katıldı, 20 Ekim 1964 günü grev anlaşmayla sona erdi.
21 Eylül 1965 günü 235 işçiyle çıkılan Malatya Belediyesi grevinin 7.gününde belediye dışarıdan getirdiği işçilere Bayındırlık İl Müdürlüğünün kamyonlarıyla çöp toplatmaya kalkınca çatışmalar çıktı, gözaltılar ve yaralanmalar oldu, 31 günün sonunda mahkeme grevi durdurdu. Belediye, devlet olanaklarıyla grev kırıcılığı yaptı, mahkeme grevi durdurdu.
1 Mayıs 1965 günü Genel-İş Emek Gazetesi’nin ilk sayısı yayımlandı. Çorum Belediyesi’nde işten çıkarılan 72 temizlik işçisi Abdullah Baştürk ile birlikte 27 Temmuz 1966’da Ankara’ya ve buradan da İstanbul’a yalınayak 750 km yürüdüler. Hem yerel düzeyde hem de uluslararası alanda büyük yankı uyandıran yürüyüş 28 Ağustos’ta sona erdi, işçiler işlerine geri döndüler. Manisa Belediyesi’nden 306 işçi hak hukuk tanımayan belediye işverenine karşı çıktıkları grevi ve haklılıklarını duyurmak için 4 Haziran 1967’de Ankara’ya doğru “Anayasa Yürüyüşü”ne başladılar. 930 km’lik yolu 44 günde yürüdüler. Manisa Belediyesi grevi 221 günle dönemin en uzun grevi oldu. Çorum ve Manisa grevleri dönemin en etkili işçi hareketleri arasında yer aldı. 15 itfaiyeciyi işten çıkaran ve 178 işçiye kanunsuz lokavt ilan eden Adana Belediyesi işverenine karşı 5 Kasım 1967’de 518 işçi greve çıktı, Adana halkı grevi sahiplendi, grev gözcülüğü yaptı. İşveren 5 gün dayanabildi.
Genel-İş 13 Mayıs 1969 günü Kutsal Kol. Şti’de kanunsuz lokavt ilan eden işverene karşı 13 Mayıs 1969’da greve çıktı. Bu sendikanın özel sektördeki ilk grevi oldu.
4 Mart 1971’de başlayan Antalya Belediyesi grevinde grevci işçilere sopalı bir grup saldırdı. Genel-İş’in işçi sınıfı mücadelesine yaklaşımı nedeniyle Genel-İş ile Türk-İş yönetimi arasındaki anlayış farklılıkları giderek derinleşti. Türk-İş’in 14 Ocak 1971 tarihli Yönetim Kurulu toplantısına sunulan Türk-İş’in partiler üstü sendikacılık anlayışını eleştiren Dörtler Raporu’nu hazırlayan sendikalardan birisi Genel-İş oldu. Abdullah Baştürk bu raporun yazımına önemli katkılarda bulundu.
1972-1975 yılları arasında uygulamaya konulan 5 grevden 4’ü ertelendi ya da yasaklandı.
3 Ağustos 1975 günü toplanan Olağanüstü Genel Kurul’da 226 delegeden 223’ünün oylarıyla Türk-İş’ten ayrılma kararı alındı; 10 ay bağımsız kalındıktan sonra 5 Haziran 1976’da toplanan Olağanüstü Genel Kurul’da sendikacılığı bir sınıf hareketi olarak gören ve toplumun sınıf mücadelesi ile değiştirileceğine inanan DİSK’e katılma kararı alındı.Bu sırada Genel-İş’in 83 bin belediye işçisi, 54 bin kapıcı ve kaloriferci olmak üzere 130 bin üyesi vardı. 22-26 Aralık 1977’de toplanan DİSK 6. Genel Kurulunda Abdullah Baştürk DİSK Genel Başkanlığına seçildi. 1975-78 yılları arasında 19 grev; 1978-80 yılları arasında 44 işyerinde greve çıkıldı.
İşçiler ilk kez Genel-İş çatısı altında üyelere ek sosyal güvenlik sağlayan Genel-İş Emekli Sandığı ile tanıştılar.Bu sandığın amaçları; iş kazası, meslek hastalığı, malul ve emekli olanlara ya da ölen işçinin kanuni mirasçılarına yardım; evlenme, doğum ve ölüm yardımı; işçi çocuklarına burs ve yurt sağlamak, üretim, tüketim ve meslek kooperatifleri kurmak, işçilerin dinlenme tesislerini kurmaktı. Genel-İş Emekli Sandığı, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra kayyum yönetimi tarafından tasfiye edildi.
Belediye işçileri ilk kez Genel-İş çatısı altında eğitim yapmak ve dinlenmek için bir tesise kavuştular. Balıkesir/Ören’deki Genel-İş tesisleri belediye işçilerinin alınteri ve emeği üzerine inşa edildi. Tesis bugün Abdullah Baştürk Eğitim ve Dinlenme Tesisleri adıyla hizmet vermeyi sürdürmektedir.
12 Eylül 1980’de yapılan askeri darbe ile Sendikanın çalışmaları durduruldu; yönetimi kayyuma devredildi. Yöneticiler idamla yargılandılar; sıkıyönetim mahkemeleri tarafından mahkûm edildiler ancak1991 yılında askeri yargıtay beraat kararı verdi. Abdullah Baştürk 21 Aralık 1991 günü aramızdan ayrıldı.
1-2 Şubat 1992 tarihinde toplanan 9. Genel Kurul ile Genel-İş, çalışmalarına yeniden başladı. İsmail Hakkı Önal yeni dönemin ilk Genel Başkanı olarak seçildi.Sendikanın malvarlığı kayyumdan teslim alındı.Örgütlenme çalışmalarına başlayan Genel-İş 48 gün içinde işkolu barajını aşmayı başardı ve yaklaşık 40 bin üye kaydetti.
Genel-İş, DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu); EPSU (Avrupa Kamu Hizmetleri Konfederasyonu) ve PSI (Uluslararası Kumu Hizmetleri Konfederasyonu) üyesidir.
